Ευρωπαϊκά Πλαίσια Ικανοτήτων
«Ο κόσμος σήμερα είναι διασυνδεδεμένος και αλλάζει με γοργούς ρυθμούς. Όλοι μας πρέπει να αλλάζουμε και να προσαρμοζόμαστε συνεχώς. Η προσαρμογή απαιτεί να αναπτύξουμε νέες δεξιότητες, νέα τεχνογνωσία και νέες ικανότητες».
Ευρωπαϊκό Πλαίσιο για την Προσωπική, Κοινωνική και Μαθησιακή Ικανότητα (LifeComp)
Το Μάιο του 2018, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέδωσε επικαιροποιημένη σύσταση σχετικά με τις βασικές ικανότητες για τη διά βίου μάθηση. Οι ικανότητες αυτές είναι θεμελιώδεις για να την ατομική ολοκλήρωση και ικανοποίηση, την προσωπική ανάπτυξη και σύνδεση με τους άλλους, τη «μάθηση για τη μάθηση» και τη διατήρηση της απασχολησιμότητας των ατόμων. Είναι, επίσης, ουσιώδεις για την κοινωνική ένταξη και τη συμμετοχή των πολιτών στην κοινωνία. Ακολουθώντας τη συγκεκριμένη σύσταση, το Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC), η υπηρεσία επιστήμης και γνώσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε συνεργασία με το Γενική Διεύθυνση Εκπαίδευσης, Νεολαίας, Αθλητισμού και Πολιτισμού (EAC), ανέπτυξε το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο για την Προσωπική, Κοινωνική και Μαθησιακή Ικανότητα (LifeComp) (2020), το οποίο περιλαμβάνει ικανότητες που πρέπει να αναπτύσσονται καθόλη τη διάρκεια της ζωής των ατόμων και στις οποίες αποδίδονται διάφορες ονομασίες, όπως «δεξιότητες του 21ου αιώνα, «δεξιότητες ζωής», «κοινωνικο-συναισθηματικές δεξιότητες», «ήπιες δεξιότητες» ή «εγκάρσιες δεξιότητες». Το LifeComp περιλαμβάνει 3 πεδία ικανοτήτων και 9 επιμέρους δεξιότητες, οι οποίες περιγράφονται σε οκτώ επίπεδα επάρκειας, μέσω παραδειγμάτων ως προς τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις στάσεις.
EntreComp: Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επιχειρηματικών Ικανοτήτων (EnterComp)
Η ανάπτυξη της επιχειρηματικής ικανότητας των Ευρωπαίων πολιτών και των οργανισμών εντός Ε.Ε. αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους πολιτικής σε επίπεδο Ε.Ε. και κρατών-μελών εδώ και πολλά χρόνια, ενώ η συγκεκριμένη ικανότητα αποτελεί μία βασικές ικανότητες για τη δια βίου μάθησης που περιλαμβάνονται στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Βασικών Δεξιοτήτων Διά Βίου Μάθησης (Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς – ERF). Για αυτό το σκοπό, το Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης, έχει αναπτύξει το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επιχειρηματικών Ικανοτήτων (ΕntreComp) (2016), το οποίο επικαιροποιήθηκε το 2018. Το EntreComp περιγράφει την επιχειρηματικότητα ως μια δια βίου ικανότητα, προσδιορίζει ποια είναι τα στοιχεία που καθιστούν κάποιον επιχειρηματία και τα περιγράφει, για να δημιουργήσει ένα σημείο αναφοράς για πρωτοβουλίες που ασχολούνται με την επιχειρηματική μάθηση. Το πλαίσιο περιλαμβάνει 15 επιμέρους δεξιότητες που υπάγονται σε 3 πεδία ικανοτήτων, οι οποίες περιγράφονται σε οκτώ επίπεδα επάρκειας μέσω παραδειγμάτων ως προς τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις στάσεις. Σύμφωνα με το EntreComp, «επιχειρηματικότητα είναι όταν ενεργείς βάσει ευκαιριών και ιδεών και τις μετατρέπεις σε αξία για τους άλλους. Η αξία που δημιουργείται μπορεί να είναι οικονομική, πολιτιστική ή κοινωνική».
Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Ικανοτήτων Βιωσιμότητας (GreenComp)
Η ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού πλαισίου ικανοτήτων βιωσιμότητας είναι μία από τις δράσεις πολιτικής που ορίζονται στην Eυρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (Green Deal) ως καταλυτικής σημασίας για την προώθηση της μάθησης σχετικά με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Ικανοτήτων Βιωσιμότητας (GreenComp) (2022) είναι ένα πλαίσιο αναφοράς για τις ικανότητες βιωσιμότητας. Παρέχει «κοινό έδαφος» στους εκπαιδευόμενους και καθοδήγηση στους εκπαιδευτές, προωθώντας έναν κοινά αποδεκτό ορισμό του τι συνεπάγεται η βιωσιμότητα ως ικανότητα. Ανταποκρίνεται στην αυξανόμενη ανάγκη των ατόμων να βελτιώσουν και να αναπτύξουν τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις στάσεις τους για να ζουν, να εργάζονται και να ενεργούν με βιώσιμο τρόπο και περιλαμβάνει 4 πεδία ικανοτήτων και 12 επιμέρους δεξιότητες, που περιγράφονται σε οκτώ επίπεδα επάρκειας. Οι ικανότητες βιωσιμότητας μπορούν να βοηθήσουν τους εκπαιδευόμενους να αποκτήσουν συστημικό και κριτικό τρόπο σκέψης, καθώς και να αναπτύξουν δράση και να διαμορφώσουν μια βάση γνώσεων για όλους όσοι ενδιαφέρονται για την παρούσα και τη μελλοντική κατάσταση του πλανήτη.
Ευρωπαϊκό Πλαίσιο για την Ψηφιακή Ικανότητα των Πολιτών (DigComp)
Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο για την Ψηφιακή Ικανότητα των Πολιτών (DigComp) (2013), το οποίο αναπτύχθηκε από το Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προσδιορίζει τα βασικά στοιχεία της ψηφιακής ικανότητας, παρέχοντας παραδείγματα στο πλαίσιο της εκπαίδευσης και της απασχόλησης. Περιλαμβάνει 5 πεδία ικανοτήτων και 21 επιμέρους δεξιότητες, οι οποίες περιγράφονται σε οκτώ επίπεδα επάρκειας μέσω παραδειγμάτων ως προς τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις στάσεις. Στο DigComp, η ψηφιακή επάρκεια ορίζεται ως «…η κριτική, υπεύθυνη και με σιγουριά χρήση και ενασχόληση με τις ψηφιακές τεχνολογίες για τη μάθηση, την εργασία και τη συμμετοχή στην κοινωνία. Ορίζεται ως συνδυασμός γνώσεων, δεξιοτήτων και στάσεων.» (Σύσταση του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις Βασικές Ικανότητες για τη Διά Βίου Μάθηση, 2018). Το πλαίσιο παραμένει ζωτικής σημασίας για τους στόχους της Ε.Ε. όσον αφορά στην ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων και επικαιροποιείται ώστε να αντικατοπτρίζει την εξελισσόμενη φύση των ψηφιακών ικανοτήτων. Η τελευταία (τέταρτη) έκδοσή του είναι το DigComp 2.2 (2022), το οποίο υποστηρίζει το σχέδιο δράσης της Ε.Ε. για την ψηφιακή εκπαίδευση 2021-2027, που με τη σειρά του συμβάλλει στην προτεραιότητα της Επιτροπής «Μια Ευρώπη έτοιμη για την ψηφιακή εποχή» και στην Ε.Ε. της επόμενης γενιάς.
